Wprowadzenie

W Norwegii oficjalnie obowiązują dwie odmiany języka: bokmål, którym mówi większość Norwegów, oraz nynorsk, którym posługuje się mniej niż 20% populacji. Oba języki są urzędowe, oba można usłyszeć w radio, prasie, telewizji, a także w życiu codziennym na ulicy. Znanych jest też dużo różnych dialektów w tym rzadko zagęszczonym kraju. Język norweski jest językiem z grupy skandynawskiej języków germańskich. Jest tak blisko spokrewniony z językami duńskim i szwedzkim, że możliwe jest swobodne porozumiewanie się przedstawicieli tych trzech języków. Przy czym dzięki centralnemu położeniu, Norwegom łatwiej jest porozumieć się z Duńczykami i Szwedami, niż samym Duńczykom i Szwedom. Język norweski pisany jest bardziej zbliżony do języka duńskiego, natomiast język mówiony, jest bardziej zbliżony, czy może brzmi bardziej jak język szwedzki. Jest też czwarty język z grupy północno germańskich, język islandzki, który jest bardzo bliski językowi staro norweskiemu. Niestety tak dalece odbiega od współczesnego języka norweskiego, że uniemożliwia bezpośrednie porozumienie językowe. Litery w języku norweskim są z alfabetu łacińskiego, alfabet jest identyczny z alfabetem duńskim, trzy spośród liter nie występują w języku polskim, są to:

• Æ (æ) - czyta się ją jak polskie "a" przechodzące w "e".
• Ø (ø) - czyta się ją jak polskie "e".
• Å (å) - czyta się ją jak polskie "o".

Historia języka norweskiego

Najstarsze zabytki literatury w tym języku pochodzą z XII w. - wykazują one jednak różnice pomiędzy wschodnią a zachodnią częścią Norwegii. W tym okresie na podłożu gwar zachodnich z okolic Trondheim zaczął się formować kancelaryjny język norweski, używany oficjalnie w całym królestwie. Jednak po unii z Danią, a potem ze Szwecją wyszedł on z użycia. Język duński stał się w latach 1525-1814 językiem powszechnie używanym przez warstwy wykształcone, głównie w miastach. Od początków XIX w. język duński był także językiem literackim. Od lat 30. XIX w. pisarze norwescy starali się go jednak świadomie norwegizować. Już w pierwszej połowie XVIII w. na bazie pisanego języka duńskiego i dialektu miasta Oslo wytworzono z niego rodzimą odmianę, zwaną kiedyś riksmål, a od 1929 r. nazywaną bokmål, czyli "język pisany, książkowy". Jednocześnie od połowy XIX w. istnieje druga odmiana norweskiego zwana niegdyś landsmål, którą opracował nauczyciel wiejski Ivar Aasen. Przeprowadził on żmudne badania dialektów chłopskich, głównie w zachodniej i północnej Norwegii, wybrał formy najbardziej rozpowszechnione i najmniej "zepsute" wpływami duńskimi. Stworzył też gramatykę, napisał słownik oraz kilka tekstów w nowym języku. W 1885 roku parlament przyznał landsmål status drugiego równoprawnego języka norweskiego, i wprowadził go do szkół. W 1929 roku nazwa landsmål została zamieniona na nynorsk czyli "nowo norweski". W przeszłości władze starały się doprowadzić do połączenia tych dwu odmian językowych, by wytworzyć jeden wspólny norweski język literacki, tak zwany samnorsk, jednakże spotkało się to z protestami i zostało zaprzestane.

Przyszłość języka norweskiego

O czystość języka dba specjalna organizacja Språkrådet, która reguluje język norweski. Språkrådet udziela porad w sprawach dotyczących użycia języka norweskiego, użycia tego języka w szkołach, w NRK (norweska telewizja publiczna) oraz w organach rządzących krajem, wyjaśnia ewentualne problemy związane ze sposobem zapisu języka i nazwami geograficznymi, proponuje także regulacje w sprawach dotyczących języka norweskiego, a także promuje i uczestniczy w skandynawskim projekcie współpracy językowej. Rada powstała przez wydanie w 1972 roku aktu o Radzie Języka Norweskiego. Najważniejszą publikacją Språkrådet jest Språknytt (Nowości Językowe). Rada składa się z dwudziestu osób.